Litouwen #2

25-01-2023

Het leven aan de grens, op welke manier dan ook is hard, bikkelhard. De gewelddadige incidenten door de grenspolitie stapelen maar op, en de verzilting van Europese grond door de tranen van hen die overlijden wordt steeds erger. In het tafeltennissen van vluchtelingen tussen de Litouwse en Wit-Russische grenspolitie raken mensen totaal uitgeput, ze ontvangen geen eten, drinken of onderdak. Zodra ze de ene grens oversteken, worden ze gedwongen terug te gaan naar de andere kant, maar ook daar worden ze weer gedwongen rechtsomkeer te maken. De Sri Lankaanse man waar we vorige keer over vertelden, was hier dodelijk slachtoffer van. 

Ook het verhaal van een Irakese familie met drie kleine kinderen gaat ons niet in de koude kleren zitten. We spraken met hen in Pabrade, een detentiecentrum wat de familie onder geen geding mag verlaten. Zij moesten dagen zonder eten of drinken door een bos voortbewegen. Ongelukkigerwijs de grenspolitie tegengekomen, die weigert schoon water te geven aan de kinderen. “Drink maar uit de sloot,” is het devies. Bovendien krijgt de vader nog wat klappen om hen extra te intimideren. Alsof je drie kleine kinderen moedwillig nog een extra trauma wil bezorgen. Terug naar Wit-Rusland, waar de familie in de modder moet slapen om vervolgens te worden gedumpt bij een moerassig bos waar ze nog maar een keer moeten proberen naar Litouwen te gaan. De moeder valt flauw door een zwaar ijzertekort en ligt twee dagen bewusteloos in het bos, terwijl de vader probeert hulp te zoeken. Voor hen komt die hulp gelukkig op tijd. (lees verder onder de foto)

We zijn ook maar meteen van onze droom afgeholpen dat vluchtelingen die dan uiteindelijk asiel aan het aanvragen zijn, ook menselijk worden behandeld. We bezochten een man in een Tuberculose-centrum die na een slecht medisch onderzoek was verwaarloosd en halsoverkop onder het mes moest toen er acuut medisch ingrijpen nodig was. Al maanden ligt deze man alleen in een Litouws ziekenhuis te revalideren. Dat zelfs minimale hulp niet op tijd komt, ervoeren we deze week. Er is een vrouw overleden die zwanger was en al anderhalf jaar in Litouwen verbleef. Dit gebeurde terwijl Sienos Grupe haar hielp met een onderkomen en werk vinden, want daar hielp de overheid verder ook niet bij. Er wordt nog onderzoek gedaan naar de doodsoorzaak, maar alles wijst op onzorgvuldige medische behandeling. Nalatigheid, en ja, wat boeit dat ook eigenlijk? Het grootste gedeelte van de vluchtelingen dat hier zit, heeft niemand. Als er onrecht gebeurt, is het toch voor niemand zichtbaar. Het moet vrijwel altijd aankomen op vrijwilligers die in contact zijn met deze mensen en een vuist kunnen maken tegen de overheid door journalistiek of kennis van recht. Dat wordt ze helaas niet makkelijk gemaakt. 

De afgelopen maand was er een grote rechtszaak in Griekenland, waarin 24 internationale hulpverleners die de afgelopen jaren actief waren op de Griekse eilanden zouden worden berecht voor mensensmokkel. Mensensmokkel. Het enige wat deze mensen hebben gedaan is humanitaire hulp verstrekken aan mensen die op bootjes aankwamen, of ze redden van een zekere verdrinkingsdood. Echter ziet de Griekse overheid deze mensen als pottenkijkers van hun behandeling van mensen op de vlucht, in hun aanwezigheid kan de politie namelijk niet doen wat ze wil. En zo worden hulpverleners en vrijwilligers door heel Europa behandeld. We zijn zelf een keer in het bos gestopt door de Litouwse grenspolitie, omdat we te dicht bij de grens liepen. Dat leverde ons een officiële waarschuwing op. Het scheelde veel dat we twee lieve Nederlandse meisjes van 20 zijn, want een collega van ons uit Turkije is geschopt in eenzelfde soort situatie omdat de politie dacht dat hij een vluchteling was. 

Het verhaal wordt door de weken heen niet beter, eigenlijk alleen maar slechter. De dood is steeds nabij en dat raakt ons diep. We zijn enorm dankbaar dat we het team hier voor een tijdje kunnen helpen, want het werk is zwaar en het wordt steeds meer. We hopen dat je dit verhaal wilt delen waar kan, want wij kunnen soms zelf meer een verschil maken dan het systeem waar deze mensen in vastzitten. Dank voor het volgen van onze verhalen, dat waarderen we erg.

Liefs,

Bibi en Dorothé